Handspel

Wellicht heb je al eens gehoord van de ‘onzichtbare hand’? Adam Smith, één van de de grondleggers van de moderne economie, introduceerde dit begrip in zijn standaardwerk ‘The Wealth of Nations’ (1776). De onzichtbare hand creëert positieve zelfregulerende effecten wanneer de rijke happy few zoveel mogelijk individueel winstbejag nastreven omdat ze - zonder het te willen of weten - ook voor een grotere collectieve welvaart zorgen. Het najagen van maximale winst door de zeer kapitaalkrachtigen dient volgens Adam Smith het algemeen belang. Het is eigenlijk vreemd dat Trump’s technomiljardairs Adam Smith nog geen standbeeld, berg of golf hebben gegeven want de onzichtbare hand legitimeert hun ongebreideld streven naar macht en rijkdom vanuit hun eigenbelang.

We weten ondertussen dat die zogenaamde onzichtbare hand het algemeen belang niet dient maar de ongelijkheden in stand houdt en zelfs vergroot. De onzichtbare hand veroorzaakt dus vooral negatieve effecten. En dat geldt ook voor de arbeidsmarkt. Bekijk maar eens de evolutie van de werkgelegenheid en werkloosheid sedert het begin van deze eeuw. Dan stel je vast dat als de arbeidsmarkt gunstig evolueert en de werkgelegenheidsgraad toeneemt, een onzichtbare hand een stokje in de werkwielen steekt. Dat was zo met de financieel-economische crisis in 2008, de migratiecrisis in 2013 en de coronacrisis in 2020. Die crisissen remden telkens weer de ingezette werkgelegenheidsgroei af waardoor de werkzaamheidsdoelstelling van 80% steeds moest opschuiven in de tijd. Nu waren we na de coronacrisis weer op weg naar een niveau van quasi volledige werkgelegenheid en van frictiewerkloosheid maar zorgen aanhoudende geo-politieke spanningen en onbegrijpelijke politieke beslissingen van buitenlandse machthebbers opnieuw voor haperingen in de jobmotor. Het lijkt alsof de onzichtbare hand zich verzet tegen volledige werkgelegenheid.

Tijd dus voor alle arbeidsmarktactoren om met een goed zichtbare hand tussenkomen in het reilen en zeilen van de arbeidsmarkt. Dat kan door te blijven investeren in activering, talentontwikkeling, inclusie en technologische innovatie. Laat ons bijvoorbeeld de nieuwe technologieën slim inzetten om een hoger niveau van werkgelegenheid te bereiken, meer inclusieve werkvloeren te creëren én de kwaliteit van arbeid te verhogen. Zo zetten we de onzichtbare hand in een onzichtbare hoek.

Handen uit de mouwen dus voor HR!